Şehzade Camii, Kanuni Sultan Süleyman’ın oğlu Şehzade Mehmet için, Mimar Sinana yaptırılmıştır. Camii’nin yapımı 1543-1548 yılları arasında sürdü. Kanuni Sultan Süleyman’ın ve Osmanlı İmparatorluğu’nun en parlak devrinin büyük mimarı Mimar Sinan, Şehzade Camii ve külliyesini 1544-48 tarihleri arasında dört yılda tamamlayabilmiştir. Koca Sinan daha sonraları yaptığı bir değerlendirmede “Şehzade Camii çıraklık, Süleymaniye Camii kalfalık, Edirne Selimiye Camii de ustalık eserimdir” diyecektir. İşte Şehzade Camii Sinan’ın mimari dehasındaki ana devirler olan bu üç abide eserin ilk basamağını oluşturur.
Şehzade Camii Özellikleri
Yarım kubbe işlemini ilk defa ele aldığı bu camide, Mimar Sinan dört yarım kubbeli ideal bir merkezi yapı meydana getirip, Rönesans mimarlarının rüyasını gerçekleştirebilmiştir. Cami kare planlı olup, üstü yarım küre şeklinde bir büyük kubbe ve bunun etrafında dört yarım kubbeyle örtülmüş muhteşem bir eserdir. Dört köşede yarım küre, dört de küçük kubbe var. Bütün kubbeler dört büyük fil ayağı üzerine oturtulmuş. Şehzade Camii’nin büyük dış avlusu altı kapılıdır. Caminin cümle kapısı duvarının iki yanındaki ikişer şerefeli çift minaresi yapının en dikkat çeken bölümlerinden bir tanesidir.
Bir merkezi kubbe, dört yarım kubbe ilke desteklenmiştir. Şehzade Camisi’nde şadırvan avlusu ve cami kitlesi iki eş karedir. Kubbeyi taşıyan dört ayakların çok fazla yer kaplamamasıyla mekan bütünlüğü sağlanmaya çalışılmıştır ki asıl mesele de budur. Kubbe büyüklükleri ve yükseklikleri aynıdır.
Revak kubbelerinin büyüklükleri ve yükseklikleri birbirine eşittir ve hemen cami planındaki köşe kubbelerle aynı büyüklükte yapılmıştır. Bu yüzden Şehzade Cami avlusu Beyazıd Cami avlusu ile birlikte Osmanlı Mimarisinde bulunan en dengeli ve güzel avlularından biri sayılmaktadır.
Dışarıda, büyük orta kubbenin oturduğu kare kısmın dört köşesine ve yarım kubbelerin yanlarına dört ağırlık kubbesi konularak kemerlerin açılması önlenmiştir. Şehzade türbesinin içi rengarenk çinilerle doludur. Dönemin en güzel çini örneklerini görebilirsiniz.
Dış avluda İbrahim Paşa Türbesi ile Destari Mustafa Paşa Türbesi bulunuyor.
Şehzade Camii Duvarında ki Gizemli Sütun
Bu camiinin külliyesinin dış duvarında bir tane yeşil döner sütun bulunuyor. Döner sütunlar şehrin en ortasına konulurmuş. Böylelikle İstanbul’un en ortası Şehzade Camiinin bulunduğu alan oluyor. Mimar Sinan, Şehzadebaşı Külliyesi’ni yaparken Eyüp’ten Sarayburnu’na İstanbul’un geometrik merkezini de hesaplaşmıştır. Çeşitli ölçümlerden sonra orta noktanın Şehzadebaşı Külliyesi’ndeki Şehzade Mehmet Türbesi’’nin yanına rastladığını belirlemiş ve oraya bir taş sütun dikmiştir. Bu nokta bugün Şehzadebaşı ile Dede efendi Caddeleri’nin kesiştiği noktadaki Şehzadebaşı Camii’nin dış duvarının köşesine rastlar. Güney ve doğu duvarlarının birleştiği bu noktada altı ve üstü demir millere oturtulmuş, böylelikle dönen yeşil somaki bir mermer sütun bulunmaktadır. Sütun, yol seviyesinin yükseltilmesi ve asfaltın sütunu kapatması sebibiyle artık dönmemektedir.”
